Những điều khoản cần lưu ý trong hợp đồng bảo hiểm để hạn chế phát sinh tranh chấp

 Những điều khoản cần lưu ý trong hợp đồng bảo hiểm để hạn chế phát sinh tranh chấp

VANTHONGLAW - Lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm là lĩnh vực kinh doanh đang phát triển mạnh cả về số lượng, loại hình cũng như là chất lượng. Cùng với sự phát triển của xã hội, các công ty kinh doanh bảo hiểm cũng tạo nên nhiều loại hình bảo hiểm hơn nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng, chẳng hạn như: bảo hiểm sinh kỳ, tử kỳ; bảo hiểm chăm sóc sức khỏe; bảo hiểm tai nạn; bảo hiểm cháy, nổ; bảo hiểm thiệt hại kinh doanh; bảo hiểm hàng không; bảo hiểm nông nghiệp; bảo hiểm dành cho xe cơ giới;...Tuy nhiên, nhìn chung thì các loại bảo hiểm trên đều được quy về 03 hình thức chung: bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm phi nhân thọ. 

Bài liên quan:


Với sự đa dạng về đối tượng bảo hiểm như trên, việc người tiêu dùng lựa chọn mua bảo hiểm được xem là hình thức đầu tư khôn ngoan cho khoản tiền nhàn rỗi và cũng là biện pháp đảm bảo, phòng ngừa rủi ro trước những nguy cơ tiềm ẩn trong cuộc sống. Tuy nhiên, trên thực tế, khá nhiều người e ngại trong việc đầu tư mua bảo hiểm bởi lẽ những tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng bảo hiểm hiện nay xảy ra khá thường xuyên và phổ biến. Vậy nguyên nhân của các tranh chấp trên là gì? Bài viết này sẽ phân tích nhằm làm rõ nguyên nhân tranh chấp, từ đó giúp người tiêu dùng trang bị kỹ năng để hạn chế những tranh chấp xoay quanh vấn đề này.

Thực tế, thông thường các tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng chủ yếu là những tranh chấp liên quan đến:

1.    Các điều khoản theo mẫu do doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm đưa ra

Các điều khoản theo mẫu được hiểu là những điều khoản chung mà doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm đưa vào trong hợp đồng với tất cả các đối tượng khách hàng. Đáng lý ra, trong từng trường hợp cụ thể, với những đối tượng khách hàng cụ thể, doanh nghiệp kinh doanh cần phải đưa ra các điều khoản cụ thể riêng, nhưng nhằm mục đích giảm chi phí cũng như thời gian trong việc lập hợp đồng, doanh nghiệp thường có xu hướng xây dựng một mẫu hợp đồng chung cho tất cả đối tượng khách hàng. Do đó, những điều khoản trong hợp đồng mẫu này thường sẽ không được rõ ràng và chi tiết. Từ đó làm phát sinh tranh chấp trong việc hiểu và làm rõ nội dung của điều khoản chung đó. Ngoài ra, những điều khoản theo mẫu này thường có xu hướng tăng nặng trách nhiệm của người tiêu dùng và loại bỏ trách nhiệm của doanh nghiệp khiến cho người tiêu dùng trở thành bên yếu thế hơn trong hợp đồng, bị hạn chế quyền và lợi ích chính đáng.

Vì vậy, nhằm bảo vệ người tiêu dùng, tránh trường hợp doanh nghiệp đưa ra những điều khoản nhằm tăng nặng trách nhiệm, nghĩa vụ của người tiêu dùng, Điều 405 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

- Trường hợp hợp đồng theo mẫu có điều khoản không rõ ràng thì bên đưa ra hợp đồng theo mẫu phải chịu bất lợi khi giải thích điều khoản đó.
- Trường hợp hợp đồng theo mẫu có điều khoản miễn trách nhiệm của bên đưa ra hợp đồng theo mẫu, tăng trách nhiệm hoặc loại bỏ quyền lợi chính đáng của bên kia thì điều khoản này không có hiệu lực, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Đồng thời, tại khoản 1 Điều 16 Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 (sửa đổi, bổ sung 2018) cũng có những quy định bảo vệ người tiêu dùng như sau:

Điều 16. Điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung không có hiệu lực

1. Điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung không có hiệu lực trong các trường hợp sau đây:

a) Loại trừ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đối với người tiêu dùng theo quy định của pháp luật;

b) Hạn chế, loại trừ quyền khiếu nại, khởi kiện của người tiêu dùng;

c) Cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đơn phương thay đổi điều kiện của hợp đồng đã thỏa thuận trước với người tiêu dùng hoặc quy tắc, quy định bán hàng, cung ứng dịch vụ áp dụng đối với người tiêu dùng khi mua, sử dụng hàng hóa, dịch vụ không được thể hiện cụ thể trong hợp đồng;

d) Cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đơn phương xác định người tiêu dùng không thực hiện một hoặc một số nghĩa vụ;

đ) Cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ quy định hoặc thay đổi giá tại thời điểm giao hàng hóa, cung ứng dịch vụ;

e) Cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ giải thích hợp đồng trong trường hợp điều khoản của hợp đồng được hiểu khác nhau;

g) Loại trừ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ thông qua bên thứ ba;

h) Bắt buộc người tiêu dùng phải tuân thủ các nghĩa vụ ngay cả khi tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không hoàn thành nghĩa vụ của mình;

i) Cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chuyển giao quyền, nghĩa vụ cho bên thứ ba mà không được người tiêu dùng đồng ý.”

Ngoài ra, pháp luật cũng quy định khi giao kết hợp đồng theo mẫu, doanh nghiệp phải dành thời gian hợp lý để người tiêu dùng nghiên cứu hợp đồng. Do đó, với vai trò là một người tiêu dùng, bỏ một số tiền lớn để sử dụng dịch vụ bảo hiểm, người tiêu dùng cần phải dành thời gian để tìm hiểu về những vấn đề pháp lý cũng như là nội dung trong hợp đồng nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của mình không bị hạn chế, xâm phạm.

2.    Các điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm.

Bên cạnh việc xem xét về các điều khoản mẫu trong hợp đồng, người tiêu dùng cũng cần phải cẩn thận và hiểu rõ về những điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm. Bởi lẽ, đây là những điều khoản doanh nghiệp xây dựng nên để bảo vệ chính mình thông qua việc quy định những trường hợp mà doanh nghiệp không phải chi trả bảo hiểm. Tuy nhiên, các doanh nghiệp lại thường quy định khá khắt khe ở phần này khiến cho quyền và lợi ích chính đáng của người mua bảo hiểm bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Thực tế chứng minh, những tranh chấp trong lĩnh vực hợp đồng chủ yếu phát sinh từ các điều khoản này.

Chính vì vậy, Điều 19 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 đã quy định chặt chẽ hơn về các điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm trong hợp đồng bảo hiểm như sau:

“2. Trường hợp có điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài phải quy định rõ trong hợp đồng bảo hiểm, phải giải thích rõ ràng, đầy đủ và có bằng chứng xác nhận việc bên mua bảo hiểm đã được doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài giải thích đầy đủ và hiểu rõ nội dung này khi giao kết hợp đồng bảo hiểm.

3. Trường hợp có sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan dẫn đến bên mua bảo hiểm chậm thông báo sự kiện bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài không được áp dụng điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm về việc chậm thông báo.”

Như vậy, theo quy định hiện nay, doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm bắt buộc phải giải thích rõ ràng và đầy đủ cho khách hàng về các điều khoản loại trừ trách nhiệm có trong hợp đồng. Đồng thời, doanh nghiệp còn phải có bằng chứng xác nhận việc khách hàng đã hiểu rõ về nội dung này.

Bích Trâm
---
Khách hàng có nhu cầu "Tư vấn pháp lý doanh nghiệp; làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế gồm nhà đất, sổ tiết kiệm, tài khoản ngân hàng; hợp thức hóa nhà đất; đăng ký thành lập doanh nghiệp...", vui lòng liên hệ:


Địa chỉ: 284 Lê Văn Quới, phường Bình Hưng Hòa A, quận Bình Tân, TP. HCM
SĐT: (028) 3620 7824 - (028) 3636 0124 - 091 809 1001
Email: info@vanthonglaw.com - vanthonglaw@gmail.com
Tra cứu pháp luật miễn phí: http://www.luatvanthong.com
BẢO VỆ TỐT NHẤT QUYỀN LỢI CHÍNH ĐÁNG CỦA THÂN CHỦ
LUẬT VẠN THÔNG

Powered by Blogger.