Ân xá - đặc xá - đại xá là gì? Phân biệt ân xá - đặc xá - đại xá
Ân xá - đặc xá - đại xá là gì? Phân biệt ân xá - đặc xá - đại xá
VANTHONGLAW - Chúng ta thường hay được nghe nhắc đến ân xá, đặc xá và đại xá đối với người phạm tội. Vậy ân xá, đặc xá và đại xá là gì? Có phải cả 03 thuật ngữ trên đều chỉ một hình thức khoan hồng của Nhà nước đối với người phạm tội không? Bài viết này sẽ giúp người đọc có cơ sở trả lời các câu hỏi trên.
1. Ân
xá - Đặc xá - Đại xá là gì?
a) Ân
xá
Pháp luật hiện nay chưa quy định cụ thể về ân xá.
Nhưng về cơ bản, ân xá được hiểu là đặc ân của Nhà nước trong việc miễn giảm
trách nhiệm hình sự hoặc hình phạt đối với người phạm tội. Ân xá là một công cụ
thể hiện chính sách nhân đạo, khoan hồng của Nhà nước Việt Nam ta đối với những
người phạm tội. Có hai hình thức ân xá là đặc xá và đại xá.
b) Đặc
xá
Đặc xá được quy định tại Luật Đặc xá 2018 là sự
khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời
hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại,
ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.
c) Đại
xá
Khái niệm đại xá chưa được quy định cụ thể trong các
văn bản pháp luật. Tuy nhiên, theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 thì có thể
hiểu đại xá là hình thức tha tội cho hàng loạt người phạm tội (không phân biệt
họ đã phải chấp hành hình phạt hay chưa, hoặc đã bị truy tố, xét xử hay chưa)
do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định. Căn cứ quy định tại Điều 70 Hiến pháp năm 2013 thì cơ quan có thẩm quyền quyết định đại xá là Quốc hội.
2. Phân
biệt
Đại xá và đặc xá là hai hình thức ân xá của Nhà nước
ta, thể hiện sự khoan hồng của pháp luật trong việc tạo cơ hội cho những người
đã từng lầm đường, lỡ bước có thể làm lại cuộc đời.
Phân biệt đặc xá và đại xá:
|
Tiêu chí |
ĐẠI XÁ |
ĐẶC XÁ |
|
Định nghĩa |
Là sự
khoan hồng của Nhà nước nhằm tha tội hoàn toàn cho hàng loạt người phạm tội
nhân dịp các sự kiện quan trọng trong đời sống chính trị của đất nước. |
Là khoan
hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn,
tù chung thân nhân các sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong
các trường hợp đặc biệt. |
|
Cơ chế khoan hồng |
Tha, miễn
hình phạt hoặc giảm nhẹ hình phạt cho một số loại tội phạm đã hoặc chưa bị
truy tố, xét xử, thi hành án. |
Miễn toàn
bộ hoặc một phần hình phạt hoặc giảm nhẹ hình phạt, kể cả miễn trách nhiệm
hình sự hoặc xóa án đối với một hoặc một số người nhất định hoặc một số đông
người đang chấp hành hình phạt, trong trường hợp họ lập được công lớn hoặc đã
quá già yếu hoặc mắc bệnh hiểm nghèo. |
|
Cơ quan có thẩm quyền |
Quốc hội |
Chủ tịch
nước |
|
Đối tượng áp dụng |
Người phạm
tội trong bất kỳ giai đoạn nào từ truy tố, xét xử đến thi hành án. |
Người phạm
tội đang trong giai đoạn thi hành án phạt tù (tù có thời hạn và tù chung
thân). |
|
Thời điểm thực hiện |
Không có
quy định cụ thể, nhưng thường được thực hiện vào những dịp quan trọng trong đời
sống chính trị của đất nước. |
Nhân sự
kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt để
đáp ứng yêu cầu đối nội, đối ngoại của Nhà nước. |
|
Hậu quả |
Người được
đại xá sẽ là người không có tội và cũng sẽ không có án tích trong lý lịch tư
pháp. |
Người được
đặc xá sẽ được miễn chấp hành đối với phần hình phạt còn lại nhưng không được
xóa án tích ngay mà vẫn có tiền án trong lý lịch tư pháp. |
|
Cơ sở ra quyết định |
Thường được
đưa ra trong phiên họp Quốc hội và được các đại biểu thống nhất thông qua. |
- Người đề nghị đặc xá đáp ứng được
điều kiện quy định tại Điều 11 Luật Đặc xá năm 2018; - Có đơn đề nghị đặc xá gửi đến Chủ
tịch nước. |
3. Ý
nghĩa:
-
Thể
hiện sự khoan hồng của pháp luật;
-
Thể
hiện sự nhân văn trong việc thấu hiểu và đồng cảm với các mảnh đời trong xã hội;
- Phát huy truyền thống nhân đạo của ông cha ta: Đánh kẻ chạy đi, không đánh người chạy lại;
- Tạo cơ hội cho người phạm tội được làm lại cuộc đời, sửa chữa những sai lầm trong quá khứ do thiếu hiểu biết và bồng bột.
BẢO VỆ TỐT NHẤT QUYỀN LỢI CHÍNH ĐÁNG CỦA THÂN CHỦ
